Miernik cęgowy to elektryczny przyrząd pomiarowy, który stanowi połączenie podstawowego multimetru cyfrowego i czujnika prądu.
Cęgi służą do pomiaru prądu. Sondy służą do pomiaru napięcia. Zastosowana w mierniku odchylana szczęka umożliwia technikom założenie cęgów wokół przewodu, kabla lub innego przewodnika w dowolnym miejscu układu elektrycznego, a następnie pomiar prądu w obwodzie bez konieczności rozłączania obwodu czy odłączania go od źródła zasilania.
Twarde szczęki, wykonane z żelaza ferrytowego i oblane tworzywem sztucznym, służą do wykrywania, skupienia i pomiaru pola magnetycznego wytwarzanego przez prąd płynący w przewodniku.
- Szczęka wykrywająca prąd
- Ogranicznik uchwytu (chroni palce przed porażeniem)
- Przycisk Hold (wstrzymanie): zatrzymuje wskazanie na wyświetlaczu. Pomiar jest kontynuowany po ponownym naciśnięciu przycisku.
- Pokrętło (inaczej przełącznik obrotowy)
- Wyświetlacz
- Przycisk podświetlenia
- Przycisk Min Max: pierwsze naciśnięcie przycisku powoduje wyświetlenie wartości maksymalnej sygnału wejściowego. Kolejne naciśnięcia tego przycisku powodują wyświetlenie wartości minimalnej i średniej sygnału wejściowego. Działa w trybach pomiaru prądu, napięcia i częstotliwości.
- Przycisk prądu rozruchowego
- Przycisk zerowania (żółty): usuwa składową stałą z pomiarów prądu stałego. Służy również do wybierania żółtych funkcji znajdujących się wokół pokrętła.
- Dźwignia zwalniania szczęki
- Znaczniki wyrównania: w celu spełnienia wymagań specyfikacji dotyczących dokładności przewód musi być wyrównany z tymi znacznikami.
- Wspólne gniazdo wejściowe
- Gniazdo wejściowe dla pomiaru napięcia/rezystancji
- Wejście elastycznej sondy prądowej
Nowoczesne mierniki cęgowe, pierwotnie projektowane jako przyrządy jednofunkcyjne, oferują teraz więcej funkcji pomiarowych, lepszą dokładność, a w niektórych przypadkach również specjalistyczne funkcje pomiarowe. Do możliwości obecnych mierników cęgowych należy większość podstawowych funkcji multimetru cyfrowego (DMM), takich jak pomiar napięcia, ciągłości czy rezystancji.
O popularności mierników cęgowych zadecydowały przede wszystkim dwie właściwości:
- Bezpieczeństwo. Dzięki miernikom cęgowym elektrycy mogą zrezygnować ze starej metody wykonywania pomiarów prądu polegającej na przecięciu przewodu i podłączeniu w tym miejscu przewodów pomiarowych miernika. Szczęki miernika cęgowego nie wymagają dotykania przewodu podczas pomiaru.
- Wygoda. Podczas pomiaru nie ma potrzeby wyłączania obwodu, w którym płynie prąd. To istotna oszczędność czasu.
Mierniki cęgowe to preferowane przyrządy do mierzenia dużych prądów. Multimetry cyfrowe nie mogą być wykorzystywane do mierzenia prądu o natężeniu 10 A przez okres dłuższy niż 30 s bez ryzyka uszkodzenia miernika.
Mierniki cęgowe oferują co najmniej zakres prądu od 0 A do 100 A. Wiele modeli może mierzyć prąd do 600 A lub nawet do 999 A lub 1400 A, a niektóre opcjonalne cęgi wtykowe, takie jak iFlex®, mogą dokonywać pomiarów nawet do 2500 A.
Mierniki cęgowe są stosowane do pomiarów w urządzeniach przemysłowych i elementach sterujących, instalacjach elektrycznych w budynkach mieszkalnych/komercyjnych/przemysłowych oraz komercyjnych/przemysłowych instalacjach HVAC. Główne zastosowania to:
- Serwis: naprawa istniejących układów w zależności od potrzeby.
- Instalacja: rozwiązywanie problemów z instalacją, przeprowadzanie końcowych testów obwodów oraz nadzorowanie mniej doświadczonych elektryków podczas instalacji urządzeń elektrycznych.
- Konserwacja: wykonywanie konserwacji planowych i zapobiegawczych oraz wyszukiwanie i usuwanie awarii.
Istnieją trzy rodzaje mierników cęgowych:
- Mierniki cęgowe z przekładnikiem prądowym: — wyłącznie do pomiaru prądu zmiennego (AC).
- Mierniki cęgowe wykorzystujące efekt Halla: — do pomiaru prądu zmiennego i stałego (AC i DC).
- Elastyczne mierniki cęgowe: wykorzystują cewkę Rogowskiego — wyłącznie do pomiaru prądu zmiennego (AC); nadają się do pomiarów w ciasnych miejscach.